สถานที่พักผ่อนของสหภาพแรงงาน

เป็นสถานที่สำหรับให้สมาชิกสหภาพและครอบครัวใช้พักผ่อนในวันหยุดพักผ่อนประจำปี หรือในวันหยุดอื่นๆ และอาจใช้เป็นสถานที่สำหรับจัดประชุมสมาชิกเพื่อพัฒนาหรืออภิปรายปัญหาต่างๆ
ในสมัยศตวรรษที่ ๑๙ คำนี้หมายถึง แรงงานที่อพยพจากที่ต่างๆ มาอยู่รวมกันเป็นชุมชน (ในอเมริกา) ซึ่งเป็นสถานที่ฝึกอาชีพและจัดหางานด้วย

การเกณฑ์แรงงาน

การใช้แรงงานโดยบังคับให้ทำงานโดยมิได้สมัครใจ ในกรณีปกติการเกณฑ์แรงงานไม่อาจกระทำได้ ยกเว้นในกรณีของรัฐที่อาจเกณฑ์แรงงานมาใช้ในการป้องกันประเทศหรือในกรณีฉุกเฉิน

การประชุมสมัชชาแรงงาน

หมายถึง การประชุมผู้แทนสหภาพแรงงานท้องถิ่นทั่วประเทศ ซึ่งอาจจัดให้มีการประชุมประจำปีหรือทุกสองปีเพื่อกำหนดนโยบายของสหภาพแรงงานและพิจารณาให้ความเห็นชอบข้อมติ และการรับเอานโยบายไปปฏิบัติ รวมทั้งแก้ไขข้อบังคับและระเบียบต่างๆ นอกจากนั้นยังมีอำนาจหน้าที่ในการพิจารณาทบทวนนโยบาย และเลือกตั้งเจ้าหน้าที่และกรรมการบริหารสหภาพตามวาระ
อีกความหมายหนึ่งของคำว่า Labour Convention เกี่ยวโยงกับองค์การแรงงานระหว่างประเทศ ซึ่งมีการประชุมประจำปีเพื่อกำหนดมาตรฐานแรงงานให้มีลักษณะเช่นเดียวกับสนธิสัญญาระหว่างประเทศ ตามกฎบัตรสหประชาชาติที่เรียกกันว่า convention (อนุสัญญา) ซึ่งมีลักษณะทำนองเดียวกับข้อตกลงระหว่างประเทศ ที่ประเทศสมาชิกยอมรับโดยสมัครใจ และมีผลใช้บังคับตามข้อกำหนดของอนุสัญญานั้น

ศาลแรงงาน

เป็นศาลที่จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายของแต่ละประเทศเพื่อพิจารณาพิพากษาเฉพาะคดีแรงงาน บางประเทศเรียกว่าศาลแรงงานสัมพันธ์หรือศาลชี้ขาดข้อพิพาทแรงงาน ศาลแรงงานมีลักษณะเป็นองค์คณะยิ่งกว่าที่จะเป็นในรูปแบบของศาลสถิตย์ยุติธรรม
สำหรับประเทศไทยศาลแรงงานจัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแรงงานและวิธีพิจารณาคดีแรงงาน พ.ศ. ๒๕๕๒ เพื่อพิจารณาพิพากษาเฉพาะคดีแรงงาน องค์คณะผู้พิพากษามีลักษณะเป็นไตรภาคี ประกอบด้วย ผู้พิพากษาและผู้พิพากษาสมทบฝ่ายนายจ้างและฝ่ายลูกจ้างฝ่ายละหนึ่งคน

อุปสงค์แรงงาน

ความต้องการแรงงานในตลาดแรงงานหรือความต้องการจ้างงานของนายจ้าง

ข้อพิพาทแรงงาน

ข้อขัดแย้งระหว่างลูกจ้างหรือองค์การลูกจ้างกับนายจ้างหรือองค์การนายจ้างเกี่ยวกับสภาพการจ้าง สภาพการทำงานหรือสิทธิของแต่ละฝ่าย
ตามพระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๘ ข้อพิพาทแรงงานเกิดขึ้นได้ ๒ กรณี กล่าวคือ เมื่อลูกจ้างหรือสหภาพแรงงานและนายจ้างหรือสมาคมนายจ้าง ไม่ได้เริ่มเจรจากันภายใน ๓ วันนับแต่วันที่ฝ่ายหนึ่งได้รับข้อเรียกร้องจากอีกฝ่ายหนึ่ง เพื่อให้มีการกำหนดหรือแก้ไขเพิ่มเติมเกี่ยวกับสภาพการจ้าง หรือเมื่อทั้งสองฝ่ายได้เจรจาต่อรองเกี่ยวกับข้อเรียกร้องดังกล่าวแล้ว แต่ตกลงกันไม่ได้

เศรษฐศาสตร์แรงงาน

วิชาที่ว่าด้วยการใช้แรงงานให้เกิดประโยชน์สูงสุดและคุ้มครองให้มีสวัสดิภาพ เป็นแขนงหนึ่งของวิชาเศรษฐศาสตร์ที่เน้นในเรื่องการใช้แรงงานเพื่อการผลิต การให้บริการการจ้างแรงงาน ตลาดแรงงาน การมีงานทำ ค่าจ้าง รายได้ชั่วโมงทำงาน สภาพการทำงานและความสัมพันธ์ระหว่างนายจ้างกับลูกจ้าง

การอนุญาตให้ออกไปทำงานนอกประเทศ

การที่คนงานจะออกไปทำงานต่างประเทศต้องได้รับอนุญาตก่อน ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ประเทศที่อยู่ในภาวะสงคราม ได้ห้ามคนงานออกไปทำงานนอกประเทศก่อนได้รับอนุญาต เพื่อป้องกันการสูญเสียกำลังคน

สหพันธ์แรงงาน

สหพันธ์แรงงานเกิดจากการที่สหภาพแรงงานตั้งแต่สองสหภาพขึ้นไปมารวมกัน หรือผนึกกำลังเป็นหน่วยงานเดียวกันเพื่อประสิทธิภาพในการดำเนินการ โดยมีนโยบายและผลประโยชน์ร่วมกันและช่วยเหลือเกื้อกูลกัน

กำลังแรงงาน

หมายถึง ประชากรที่อยู่ในวัยที่สามารถทำงานได้ และพร้อมที่จะทำงาน โดยไม่คำนึงว่าจะมีงานทำหรือไม่มีงานทำ แต่ละประเทศจะกำหนดอายุประชากรวันทำงานไว้แตกต่างกันตามสภาวะเศรษฐกิจและสังคม สำหรับประเทศไทยกำหนดอายุไว้ตั้งแต่ ๑๓ ปีขึ้นไป
อนึ่ง มีประชากรในวันทำงานส่วนหนึ่งที่ไม่จัดอยู่ในกำลังแรงงาน ได้แก่ ผู้ไม่ประสงค์จะทำงานและไม่พร้อมที่จะทำงาน เช่น ผู้ทำงานบ้าน ผู้ทำงานให้แก่องค์การ หรือสถาบันการกุศลต่างๆ โดยไม่ได้รับค่าจ้าง ผลกำไรส่วนแบ่งหรือสิ่งตอบแทนอย่างใด นักเรียน นักศึกษาเต็มเวลา คนพิการที่ทำงานไม่ได้

ปริมาณงานต่อชั่วโมง

หมายถึง ปริมาณงานของคนงานคนหนึ่งๆ ที่ทำได้ในเวลาหนึ่งชั่วโมง Labour Hour นี้ ใช้เป็นเครื่องช่วยในการคิดต้นทุนการผลิตต่อหน่วย

การตรวจแรงงาน

การตรวจสถานประกอบการโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐ ทั้งในด้านสภาพการจ้างและสภาพการทำงานเพื่อให้มีการปฏิบัติให้ถูกต้องตามกฎหมาย

ตลาดแรงงาน

การติดต่อตกลงกันไม่ว่าโดยวิธีใดก็ตามระหว่างผู้ประสงค์จะทำงานและผู้ต้องการจ้างงานเพื่อก่อให้เกิดการจ้างงาน การติดต่อตกลงดังกล่าว อาจทำในท้องที่ใดท้องที่หนึ่งในระดับภูมิภาค ประเทศ หรือระหว่างประเทศก็ได้และอาจรวมถึงวิธีการจ้าง การจัดหางาน การเข้าออกงาน การเคลื่อนย้ายแรงงานฯ

การผูกขาดแรงงาน

การที่สหภาพแรงงานสามารถเข้าควบคุมและผูกขาดการจ้างงานในตลาดแรงงาน โดยกำหนดค่าจ้างและสภาพการจ้างได้ตามที่ต้องการ การผูกขาดแรงงานดังกล่าว อาจเกิดขึ้นเฉพาะในกลุ่มช่างฝีมือหรือในอุตสาหกรรมใดอุตสาหกรรมหนึ่งก็ได้

ขบวนการแรงงาน

การที่คนงานวางแผน ดำเนินการ และกระทำกิจกรรมต่างๆในด้านแรงงาน ซึ่งก่อให้เกิดความเป็นไปในด้านแรงงาน เช่น การจัดตั้งสหภาพแรงงานและองค์การต่างๆ ของผู้ใช้แรงงาน ตลอดจนความเคลื่อนไหวในด้านแรงงานสัมพันธ์ของกลุ่มคนงานทั่วๆ ไป ไม่เฉพาะแต่คนงานที่เป็นสมาชิกสหภาพแรงงานเท่านั้น

ปัญหาแรงงาน

ปัญหาที่เกี่ยวกับการใช้แรงงาน ซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ที่มีขอบเขตกว้างขวางมาก เช่น ปัญหาเกี่ยวกับค่าจ้าง ชั่วโมงทำงาน สภาพการทำงาน สวัสดิการแรงงาน ประกันสังคม ปัญหาการว่างงาน แรงงานสัมพันธ์ ฯลฯ ปัญหาแรงงานอาจนำไปสู่ปัญหาอื่นๆ อีกมากทั้งปัญหาสังคม เศรษฐกิจและการเมือง ซึ่งเป็นปัญหาระดับชาติ

ผู้นำลูกจ้างที่ข่มขู่เรียกเงินนายจ้าง

เป็นผู้นำลูกจ้างที่มีอิทธิพลในหมู่คนงาน ซึ่งอาจทำให้เกิดการนัดหยุดงานหรือไม่ก็ได้และใช้อิทธิพลนี้ข่มขู่นายจ้างที่เกรงการนัดหยุดงาน โดยการเรียกเงินหรือค่าคุ้มครอง

ผู้ปฏิรูปแรงงาน

ผู้พยายามส่งเสริมฐานะและปรับปรุงสภาพการทำงานของคนงานโดยทางกฎหมาย โดยกิจกรรมทางการเมืองหรือกิจกรรมอื่นๆ และพยายามใช้วิธีการประนีประนอมหรือไม่ใช้วิธีรุนแรง

แรงงานสัมพันธ์

ความสัมพันธ์ในด้านการจ้างงานระหว่างนายจ้างลูกจ้าง ซึ่งรวมถึงทุกสิ่งทุกอย่างที่เกี่ยวกับการว่าจ้างทำงาน นับตั้งแต่เงื่อนไขการจ้าง สภาพการทำงานและผลประโยชน์จากการทำงานร่วมกันของทั้งสองฝ่าย รวมทั้งสาเหตุต่างๆ ที่มีผลต่อสัมพันธภาพระหว่างนายจ้างลูกจ้าง ตลอดจนการร่วมเจรจาต่อรอง และการสร้างความเข้าใจอันดีต่อกัน เพื่อการอยู่ร่วมกันต่อไป

การขาดแคลนแรงงาน

หมายถึง สถานการณ์ที่มีแรงงานไม่เพียงพอหรือหาทำงานไม่ได้ การขาดแคลนแรงงานอาจเกิดขึ้นในอุตสาหกรรมต่างๆ ในท้องที่ใดที่หนึ่งหรือตลอดทั้งประเทศ เช่น ระหว่างที่ประเทศกำลังมีสงคราม ทั้งนี้ สาเหตุอาจเนื่องมาจากไม่มีการเคลื่อนย้ายแรงงาน ขาดการฝึกอบรมแรงงานหรือไม่มีสภาพการจ้างงานที่ดีในอุตสาหกรรมหรือในท้องถิ่นนั้น