การตรวจแรงงาน

การตรวจสถานประกอบการโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐ ทั้งในด้านสภาพการจ้างและสภาพการทำงานเพื่อให้มีการปฏิบัติให้ถูกต้องตามกฎหมาย

ตลาดแรงงาน

การติดต่อตกลงกันไม่ว่าโดยวิธีใดก็ตามระหว่างผู้ประสงค์จะทำงานและผู้ต้องการจ้างงานเพื่อก่อให้เกิดการจ้างงาน การติดต่อตกลงดังกล่าว อาจทำในท้องที่ใดท้องที่หนึ่งในระดับภูมิภาค ประเทศ หรือระหว่างประเทศก็ได้และอาจรวมถึงวิธีการจ้าง การจัดหางาน การเข้าออกงาน การเคลื่อนย้ายแรงงานฯ

การผูกขาดแรงงาน

การที่สหภาพแรงงานสามารถเข้าควบคุมและผูกขาดการจ้างงานในตลาดแรงงาน โดยกำหนดค่าจ้างและสภาพการจ้างได้ตามที่ต้องการ การผูกขาดแรงงานดังกล่าว อาจเกิดขึ้นเฉพาะในกลุ่มช่างฝีมือหรือในอุตสาหกรรมใดอุตสาหกรรมหนึ่งก็ได้

ขบวนการแรงงาน

การที่คนงานวางแผน ดำเนินการ และกระทำกิจกรรมต่างๆในด้านแรงงาน ซึ่งก่อให้เกิดความเป็นไปในด้านแรงงาน เช่น การจัดตั้งสหภาพแรงงานและองค์การต่างๆ ของผู้ใช้แรงงาน ตลอดจนความเคลื่อนไหวในด้านแรงงานสัมพันธ์ของกลุ่มคนงานทั่วๆ ไป ไม่เฉพาะแต่คนงานที่เป็นสมาชิกสหภาพแรงงานเท่านั้น

ปัญหาแรงงาน

ปัญหาที่เกี่ยวกับการใช้แรงงาน ซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ที่มีขอบเขตกว้างขวางมาก เช่น ปัญหาเกี่ยวกับค่าจ้าง ชั่วโมงทำงาน สภาพการทำงาน สวัสดิการแรงงาน ประกันสังคม ปัญหาการว่างงาน แรงงานสัมพันธ์ ฯลฯ ปัญหาแรงงานอาจนำไปสู่ปัญหาอื่นๆ อีกมากทั้งปัญหาสังคม เศรษฐกิจและการเมือง ซึ่งเป็นปัญหาระดับชาติ

ผู้นำลูกจ้างที่ข่มขู่เรียกเงินนายจ้าง

เป็นผู้นำลูกจ้างที่มีอิทธิพลในหมู่คนงาน ซึ่งอาจทำให้เกิดการนัดหยุดงานหรือไม่ก็ได้และใช้อิทธิพลนี้ข่มขู่นายจ้างที่เกรงการนัดหยุดงาน โดยการเรียกเงินหรือค่าคุ้มครอง

ผู้ปฏิรูปแรงงาน

ผู้พยายามส่งเสริมฐานะและปรับปรุงสภาพการทำงานของคนงานโดยทางกฎหมาย โดยกิจกรรมทางการเมืองหรือกิจกรรมอื่นๆ และพยายามใช้วิธีการประนีประนอมหรือไม่ใช้วิธีรุนแรง

แรงงานสัมพันธ์

ความสัมพันธ์ในด้านการจ้างงานระหว่างนายจ้างลูกจ้าง ซึ่งรวมถึงทุกสิ่งทุกอย่างที่เกี่ยวกับการว่าจ้างทำงาน นับตั้งแต่เงื่อนไขการจ้าง สภาพการทำงานและผลประโยชน์จากการทำงานร่วมกันของทั้งสองฝ่าย รวมทั้งสาเหตุต่างๆ ที่มีผลต่อสัมพันธภาพระหว่างนายจ้างลูกจ้าง ตลอดจนการร่วมเจรจาต่อรอง และการสร้างความเข้าใจอันดีต่อกัน เพื่อการอยู่ร่วมกันต่อไป

การขาดแคลนแรงงาน

หมายถึง สถานการณ์ที่มีแรงงานไม่เพียงพอหรือหาทำงานไม่ได้ การขาดแคลนแรงงานอาจเกิดขึ้นในอุตสาหกรรมต่างๆ ในท้องที่ใดที่หนึ่งหรือตลอดทั้งประเทศ เช่น ระหว่างที่ประเทศกำลังมีสงคราม ทั้งนี้ สาเหตุอาจเนื่องมาจากไม่มีการเคลื่อนย้ายแรงงาน ขาดการฝึกอบรมแรงงานหรือไม่มีสภาพการจ้างงานที่ดีในอุตสาหกรรมหรือในท้องถิ่นนั้น

การรวมพลังแรงงาน

การที่คนงานหรือสหภาพแรงงานต่างๆ รวมตัวกันเป็นกลุ่มหรือองค์กรเพื่อทำงานร่วมกันให้บรรลุวัตถุประสงค์เดียวกัน
คำนี้มักจะใช้ในลัทธิสังคมนิยมและมีจุดมุ่งหมายเพื่อแสดงพลังในเรื่องที่เกี่ยวกับเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง

สายลับแรงงาน หรือนักจารกรรมแรงงาน

คือผู้ที่รับจ้างจากฝ่ายนายจ้างทำหน้าที่หาข่าวในทางลับและรายงานความเคลื่อนไหวของฝ่ายลูกจ้าง หรือ สหภาพแรงงานให้กับฝ่ายนายจ้างในทำนองจารกรรม โดยสมัครเป็นสมาชิกของสหภาพแรงงาน และมักจะสร้างความปั่นป่วนหรือปลุกปั่นให้เกิดความแตกแยกเพื่อทำลายสหภาพแรงงานด้วย

ละครแรงงาน

เป็นความพยายามของสหภาพแรงงานในอเมริกาสมัยก่อน ที่จะให้สาธารณชนได้ทราบถึงกิจกรรม นโยบายการดำเนินงานและสิ่งอื่นๆ ที่มีผลต่อสหภาพ โดยการเสนอสิ่งเหล่านั้นออกมาในรูปของการแสดงละคร
ละครที่ได้รับความสนใจจากประชาชนมากเป็นพิเศษในครั้งนั้น (ระหว่างปี ค.ศ. ๑๙๔๐-๑๙๔๙) เป็นละครของสหภาพแรงงานการตัดเย็บเสื้อผ้าสตรีระหว่างประเทศ (The International Ladies’s Garments Worker’s Union) ชื่อละครเรื่อง “Pins and Needles” และอีกเรื่องหนึ่งเป็นละครที่แสดงเกี่ยวกับเรื่องปัญหาแรงงานชื่อ “Waiting for Lefty”

มาตรฐานแรงงาน

หมายถึง กฎเกณฑ์หรือข้อกำหนดต่างๆ ในเรื่องการใช้แรงงาน เช่น ค่าจ้าง ชั่วโมงทำงาน วันหยุด ความปลอดภัย ตลอดจนสวัสดิการต่างๆ ซึ่งโดยทั่วไป รัฐจะกำหนดไว้ให้เป็นกฎเกณฑ์หรืออยู่ในบรรทัดฐานเดียวกัน เพื่อเป็นหลักปฏิบัติทั่วไปและเป็นการประกันสภาพการทำงานให้เหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจและสังคม
กฎเกณฑ์หรือมาตรฐานดังกล่าว ย่อมเปลี่ยนแปลงได้ตามการเปลี่ยนแปลงของเทคนิคการผลิต การตลาด ภาวะเศรษฐกิจและสภาพแวดล้อมทั่วไป

อุปทานแรงงาน

จำนวนแรงงานที่มีอยู่ในตลาดแรงงานในคาบเวลาใดเวลาหนึ่ง ซึ่งสามารถสนองความต้องการได้
แรงงานในที่นี้ หมายถึง จำนวนผู้ซึ่งอยู่ในวัยทำงานที่อยู่ในกำลังแรงงานทั้งหมด

มาตรฐานเวลาทำงาน

เวลาที่กำหนดไว้ให้เหมาะสมสำหรับคนทำงาน โดยหาอัตราเฉลี่ยว่าคนงานคนหนึ่งๆ ต้องใช้เวลาเท่าไรในการทำงานที่กำหนด

การเข้า-ออกงาน

หมายถึง การเปลี่ยนแปลงจำนวนคนทำงานของโรงงาน บริษัทหรืออุตสาหกรรมต่างๆ การเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ได้แก่ การเข้าทำงานและการออกจากงานของผู้ทำงาน
การเข้าทำงาน หมายถึง การจ้างคนเข้าทำงานทั้งชั่วคราวและประจำในสถานประกอบการ รวมถึงการจ้างคนงานทำงานใหม่ซึ่งไม่เคยทำงานในสถานประกอบการนั้นมาก่อน และการจ้างคนทำงานเก่า แต่กลับเข้ามาทำงานใหม่
การออกจากงาน หมายถึง การออกจากงานของลูกจ้างด้วยการลาออกโดยสมัครใจ ให้ออกเพราะมีความผิด เลิกจ้างถูกเกณฑ์ทหารอื่นๆ
อัตราการเข้า-ออกงาน ในระยะเวลาหนึ่งคิดเป็นร้อยละตามอัตราส่วนของจำนวนคนทำงานหรือออกจากงานกับจำนวนเฉลี่ยของคนทำงานทั้งหมดในระยะเวลาเดียวกัน
โดยทั่วไปมักจะคำนวณอัตราการออกจากงานโดยสมัครใจมากกว่าอัตราการเข้าทำงาน เนื่องจากอัตราการออกจากงานเป็นเครื่องบ่งชี้อย่างหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพในการบริหารของสถานประกอบการ ตลอดจนความมั่นคงหรือความอยู่รอดของสถานประกอบการนั้นด้วย

สหภาพแรงงาน

องค์การที่จัดตั้งขึ้นโดยลูกจ้าง เพื่อแสวงหาและคุ้มครองสิทธิและผลประโยชน์เกี่ยวกับสภาพการจ้าง สวัสดิการตลอดจนความมั่นคงในการทำงานของลูกจ้างและสมาชิกและเพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์อันดีระหว่างนายจ้างกับลูกจ้างและระหว่างลูกจ้างด้วยกัน
ตามพระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๘ ลูกจ้างที่จะร่วมกันจัดตั้งสหภาพแรงงานต้องเป็นลูกจ้างของนายจ้างคนเดียวกันหรือเป็นลูกจ้างซึ่งทำงานในกิจการประเภทเดียวกัน

ผู้ใช้แรงงาน

ผู้ใช้แรงงานนับเป็นผู้ที่อยู่ในกำลังแรงงานทั้งหมด ทั้งผู้ใช้เฉพาะกำลังกายในการทำงาน ผู้ใช้สมอง ตลอดจนผู้ใช้ทั้งกำลังกาย กำลังสมอง และความรู้ความสามารถด้วย

กรรมกรหรือคนงาน

เป็นผู้ทำงานที่ต้องใช้แรงกายมากตามลักษณะงานที่ทำ

การปลดออก

การที่นายจ้างให้ลูกจ้างออกจากงานเนื่องจากสาเหตุบางประการซึ่งมิใช่ความผิดของลูกจ้าง เช่น การขาดแคลนวัตถุดิบ ภาวการตลาด ภาวการขาดทุน ผลผลิตล้นตลาด ฯลฯ
ในอดีตคำว่า Layoff หมายถึง การที่นายจ้างให้ลูกจ้างออกจากงานเป็นการชั่วคราวโดยมีกำหนดระยะเวลาหรือไม่มีกำหนดก็ได้ ทั้งนี้ลูกจ้างยังคงมีสถานภาพเดิมเมื่อกลับเข้ามาทำงานอีก